- тездетүү
- и. д. от тездет-ускорение.
Кыргызча-орусча сөздүк . 2013.
Кыргызча-орусча сөздүк . 2013.
тау асуларын алу — (Захват перевала в горах) шабуыл барысында бірден жүріп келе жатып жүргізіледі. Бұл кезде қарсылас асу қорғанысын ұйымдастырмастан бұрын, рота (взвод) жаяуланып, шегініп бара жатқан қарсылас қимылының алдын алады және асуды (сайға кіреберісті,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ауқат — 1 (Шымк.: Мақт., Лен., Арыс, Шәу., Түлк.; Жамб.: Шу, Мер., Луг., Қорд., Тал., Сар.; Алм.: Жам., Кег., Нар.; Тау., Тұр.; Түрікм.: Таш., Көнеүр.; Монғ.; ҚХР) тамақ, ас. А у қ а т істеп үйде отырмыз да (Шымк., Мақт.). А уқ а т таба алмай ыза болып… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жебеу — 1 (Жамб., Шу) ақтау. Тірі болсам ж е б е р м і н деп риза болып кетеді (Жамб., Шу) 2 (Орал: Жән., Орда) тез, жылдам, тездетіп. Ғазиза бізге ж е б е у тамақ бер (Орал, Жән.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
итерқұл — (Гур., Маңғ.) балық тұздағанда аударыстырып, араластыратын құрал. Болатқа и т е р қ ұ л д ы бер, тездетіп жазсын (Гур., Маңғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қоян қашты, бел басар — (Шымк., Бөг.) егін орылып жатқанда, аяқталатын кезде тездетіп ору. Ал енді қ о я н қ а ш т ы, б е л б а с а р етейін (Шымк., Бөг.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
нантікеш — (Түрікм.: Таш., Көнеүр.) тандырға жабатын тоқаштардың бетіне өрнек салатын құрал. Н а н т і к е ш і ң д і әкел, тоқаш бетіне тездетіп өрнек салып алайын (Түрікм., Таш.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ал — I Ала сал. Бір нәрсені тездетіп алу. Ала сала. Бір нәрсені алысымен. ≈ Құрығын а л а с а л а өріске қайтты. Алып қарағанда. Қарастырғанда, зерттегенде, ойластырғанда. Қазақ халқының музыкалық өнері жанр жағынан а л ы п қ а р а ғ а н д а, өрлеу… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
алашапқын — зат. көне. Шауып барып, хабар беретін адам. Осы маңнан тездетіп жігіт жинап, қазақ ауылдарына а л а ш а п қ ы н жіберу лазым (Ж. Тұрлыбаев, Тамыз таңы, 326). Ел аралап хабар жеткізетін а л а ш а п қ ы н д а р д ы керуен кеткен соң кешіктірмей… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
ат — I зат. Тоғызқұмалақтағы жүрілетін ұяны «ат» деп атайды (Ө. Жолымбетов, Айгөлек, 49). II Ат айналғысыз. Жиі отырған, өте тығыз орналасқан. Атақты рулары – қалың Қаржас, а т а й н а л ғ ы с ы з Айдабол, Күлік, Тұмар (Н. Баяндин.., Дала., ). Ат арба … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жегене — зат. кәс. Мақта қозасы көп болып өссе, оның артығын жұлып тастау ісі (шарасы). Шиттер де өніп шықты. Қазіргі кездегі қауырт жұмыс – ж е г е н е. Өйткені әр ұяда 4 5 тен өскен қоза сол жердегі қоректік заттарды өзара бөлісіп жеуде. Бұған жол… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қоянқашты — зат. Кезек күттірмейтін қандай да бір қауырт жұмысты көп болып жабылып, тезірек істеп тастау дәстүрі. Піскен егінді жауын шашынға тигізбей, дән төгілмей тұрғанда тездетіп ору үшін қ о я н қ а ш т ы жасалады (Қаз. этнография., 3, 634). Біз де… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі